Constitution Day

 

निवाला मी मारत वगैरे नाहीच. तिच्या आईचा हात चालतो. पण त्यास माझा कट्टर विरोध आहेच. वयोमानाप्रमाणे निवाला सध्या अखंड खेळायचे किंवा tv बघायचा असतो. त्या मुळे होस्टेल ला ठेवीन. तिथे सगळी कामे स्वतःची स्वतःलाच करायला लागतात. फक्त रविवारी एकच दिवस TV बघयला मिळतो. वगैरे वगैरे मी सध्या सांगत असतो.

आज असेच तासानंतर TV मी बंद केला. तिला अर्थात राग आला जो तिने जोरात हुं… म्हणून व्यक्त केला.

'अपर्णा रामतीर्थकर म्हणायच्या की लहान असताना वडिलांचा धाक, तरुणपणी नवऱ्याचा धाक आणि आजीच्या वयात कर्त्या मुलाचा धाक असलाच... पाहिजे.’ मी म्हणालो.

‘धाक म्हणजे सगळं तुझं ऐकायचे असे का?’ तिने विचारले. मी हो म्हणाल्यावर म्हणाली, ‘काय स्वातंत्र्य वगैरे आहे की नाही मला?’

संविधान दिना दिवशी हे ऐकून मला काय बरं वाटलं म्हणून सांगू. हवा एवढा TV बघायचे स्वातंत्र्य तिला मिळायचे तेव्हा मिळेल. बाप म्हणतो म्हणून, नवरा म्हणतो म्हणून, मुलगा किंवा अन्य कोणी म्हणते म्हणून ही पोट्टी काही करणार नाही. योग्य पेरलंय, आणि ते अपेक्षे प्रमाणे वाढते आहे.

‘उद्या मिरे वाटणार आहे तुझ्या डोक्यावर.’ माझी एक दुष्ट मावशी काही वर्षा पूर्वी म्हणाली होती. म्हणावे वाटत होते, तुझ्या शब्दा बाहेर नसणाऱ्या मुलाने तुला न जुमानता त्याच्या पेक्षा वयाने मोठ्या असलेल्या मुलीची लग्न केलेच की! तेव्हा नाही का मिरे वाटले गेले तुझ्या डोक्यावर.

खरे तर प्रत्येकाच्या डोक्यावर मिरे वाटलेच गेले पाहिजेत. जरा डोक्याला झिणझिण्या आल्या की तरी मेंदू काम करेल, विवेक जागा होईल आणि स्वतंत्र विचार जन्माला येईल. #maheshwrites

Some writings published in the Hindustan Times

 

दोन दिवस don diwas

 संपूर्ण कथा इथे वाचता येईल

अनुभव मे 2023

See saw

माय मराठीची सेवा करता आली ह्य हून मोठे भाग्य नाही. माझ्या कथा वेगळ्या आहेत, तरल आहेत. अशा compliments नेहमीच मिळतात. मी वेगळा आहे आणि माझ्या संवेदनाही, जगाकडे पहायचा दृष्टीकोन ही.

मी काळा का गोरा हे ही माहित नसलेले रसिक वाचक जेव्हा इमेलने कथा आवडल्याचे सांगतात, तेव्हा ते सगळ्यात मोठे अवार्ड असते.

कौतुक आणि यश यात फार मोठा फरक आहे. कौतुक आपले लोक करतात. यशाला वशिला नसतो. ते जिथे उभे राहते, तिथे त्याला सन्मान मिळतो.

यश अगदी सुरवातीपासून माझ्या सोबत असले तरी माझे असे कौतुक फारच कमी झाले. कधी मामा, मावशा, काका यांनी कौतुक केल्याचे आठवत ही नाही. माझे लिखाण महाराष्ट्र टाईम्स सारक्या दैनिकात अगदी आठवीत असल्यापासून येत असूनही. आईच्या माहेरचा एक whatsapp ग्रुप आहे. त्यात देवा धर्माचे फोटो शेअर केले जातात. एक काका दोन धर्मात तेढ निर्माण करणारे video ही घालतात. पण माझ्या छापून आलेल्या लिखाणाचे आईने काही घातले की अगदी इगनोर करतात. सुरवातीला वाईट वाटायचे. पण आता जशी fan mails वाढलीत तसे नाही वाटत काही. मी ही आता बदला घ्यायचा म्हणून नाही पण त्या ग्रुप मधील दोन धर्मात तेढ निर्माण करणाऱ्या पोस्ट्स report करायला सुरुवात केली आहे. त्या मी एरव्हीही करतोच.

Outlook, Hindustan Times, Daily Tribune, Chandamama माझे लिखाण छापू लागली तेव्हा तुझे शिक्षण काय इंग्रंजी माध्यमात झाले, म्हणून तुला जमते म्हणून नाके मुरडली. आता मराठीत लिहायला लागल्यावर काय म्हणतात कोण जाणे. पण काही म्हणायलाच नाही म्हणूनच की काय आणखी जळफळाट वाढला आहे.

वेरूळ चे लेणे फक्त छिनी आणि होतोड्याने कोरले. म्हणून काय तुम्हा आम्हाला दिला छिनी आणि हातोडा म्हणून येईल कैलास कोरायला. तसेच येईल का नुसते एखाद्या माध्यमात शिक्षण झाले म्हणून त्यात साहित्य कृती करायला. माझ्या शाळेत सहा तुकड्या होत्या. तरीही माझ्या शाळेतील कुणीही लेखक नाही. माझ्या मराठी माध्यमात शिकलेल्या मित्रात ही कुणीही लेखक नाही.

असो, माझे मनोस्वास्थ्य आता मी गमावणार नाही. काही लोकांचे नंबर कायमचे डिलीट करून टाकलेत काही महिन्यांपूर्वी. त्या ही पेक्षा किती तर पटीने ज्यास्त लोक फोन मधेच नाही तर आयुष्यात आलेत आणि दिल के करीब झालेत. कोणतीही अपेक्षा, नात्याचे कसलेही ओझे नसताना.

ज्यात तुम्ही माझे फेसबुकचे वाचक ही आहात. तुमच्या प्रतिसादामुळे माझे मराठीत पुनरागमन झाले. आणि अनेक वेगळ्या, तरल आणि संवेदनशील कलाकृती मला निर्माण करता आल्या. तुम्हा सर्वांचे मनापासून आभार.

सी सॉ ही कथा खालील लिंक वर वाचता येईल

अनुभव ऑक्टोबर 2023

 

एकत्र कुटुंब Joint Family

 

एकत्र कुटुंबात राहण्याचे जेवढे फायदे आहेत तेवढेच तोटे देखील.

व्यक्ती स्वातंत्र्याची गळचेपी.

मला आठवते आहे आम्ही आजोळी गेलो होतो. माझी मावशी, तिचे सासरे दुसऱ्या दिवशी आले. रात्रभरचा प्रवास होता त्यांचा. रात्रीचे जेवण हॉटेलमध्येच.

‘मामंजीनी पुरी भाजी मागवली. मला अजिबात आवडत नाही पुरीभाजी. कशीबशी खाल्ली.’ मावशी म्हणाली.

‘अगं, तू तुला जे हवे ते मागवायचे होते ना.’ आई म्हणाली. पण ते काही मावशीला पटले नाही. एकत्र कुटुंबाची एक अलिखित घटना असते, प्रोटोकॉल असतो आणि hierarchy ही असते. ते नियम तुम्ही पाळता तोवर तुम्हाला एकत्र कुटुंबाचे सगळे फायदे मिळतात. जरा जरी बंडखोरी केली तर तुम्ही कळपातून बाहेर, एकटे एकाकी. सगळी मिळकत, resources एकत्र. त्यामुळे अशी बंडखोरी करायचा पर्याय सुद्धा नसतो बिचाऱ्यांकडे.

महिला, कमी कमावणारे, विधवा, अविवाहित, जरठ कुमारिका, जुनिअर मेम्बर्स यांची तर गळचेपी आणखी जास्त. त्यांच्या आयुष्याचे सगळे निर्णय इतर वरिष्ठ सदस्य घेणार. स्वतःच्या मनाप्रमाणे कॅरीर तर दूर, कपडे घालायला ही परमिट राज. एकटे कुठे जाऊन माहित नाही का स्वतःचे स्वतःला कसे सांभाळायचे हे माहित नाही. अशीच एक व्यक्तिरेखा मी माझ्या 'अनुक्रमणिका नंबर अकरा.’ मध्ये रेखाटली.

माझी एक मैत्रीण लग्न झाल्यावर आली नवऱ्याला सोडून. मग मुंबईत नोकरीला लागली. साडी, मंगळसूत्र त्यागून जीन्स टी शर्ट असे आवडीचे कपडे घालून राहू लागली. ‘स्वप्नातही वाटले नव्हते की मी असे कपडे घालीन.’ ती मला म्हणाली.

माझी दुसरी एक मैत्रीण प्रौढ वयात लग्न केले. टिकले नाही. पुण्यात राहून वकिली करते. पण तिचा घटस्फोट झालेला तिच्या घरातील अनेक सदस्यांना माहित देखील नाही. फक्त आई आणि भावाला माहित आहे. रेल्वे जशी जशी तिच्या गावाला जाते तशी ती गळ्यात मंगळसूत्र, पायात जोडवी घालून सवाष्ण बनते. घरी वाहिन्यांच्या गुड न्युज कधी या प्रश्नांना हसत हसत सामोरी जाते.

‘असे दु टप्पी वागण्यापेक्षा तू सरळ सांगून का नाही टाकत.’ मी तिला विचारले.

‘नाही, मग फार नावे ठेवतात रे. त्या पेक्षा हे असे जगणेच बरे.’ ती म्हणाली. तिच्या सगळ्या भावा बहिणींची लग्ने झालेली आहेत.

तुम्ही मन मुराद कधी जगता याचे यांचे आणि बऱ्याच जणांचे उत्तर हेच आहे की जेव्हा आम्ही आमच्या नोकरीच्या, कामा धंद्याच्या ठिकाणी असतो तेंव्हा. घरी आलो की घरचे नियम पाळावेच लागतात. लपूनछपून सगळेच सदस्य स्वतःला हवे तसे जगण्याचा प्रयत्न करतात. प्रत्येक वेळी ते अनैतिक असतेच असेही नाही. तरीही … हे घर आहे का जेल हा प्रश्न पडतो मला. ह्या लपून छपून प्रकाराला स्वीकृतीही असते, जोवर ते चार चौघात खुले आम केले जात नाही तोवर. दु टप्पी पणाचा कळस.

मी जर का अशा एखाद्या एकत्र कुटुंबात जन्माला आलो असतो तर मी आज जो माणूस आहे तो नक्कीच झालो नसतो. लेखक तर नाहीच नाही. लिहायला बसलो असतो तर सारखे कोणी तरी आले असते विचारायला 'काय लिहितो आहेस, कशा बद्दल लिहितो आहेस.’

स्वतंत्र विचार, विवेक यांचे तर कधीच दमन झाले असते. आज माझी सात वर्षाची चिमुरडी सुद्धा स्वतंत्र विचार करते. मोठी झाल्यावर ती कुणाचेही, अगदी तिच्या बापाचेही म्हणजे माझेही ऐकणार नाही, याची मला पूर्ण खात्री आहे. आणि याचा मला अभिमान आहे. ती स्वतःचे निर्णय स्वतः घेईल. स्वतः चे आयुष्य स्वतःच्या मर्जी प्रमाणे जगेल.

मराठी भाषेतील एकच शब्द निवड असे सांगतिले तर मी कोणता शब्द निवदेन माहित आहे? विवेक. माझा शाबूत आहे. पण अनेकांना असे काही असते हेच माहित नाही. झुंडीचे मानसशास्र घरातच तर जन्माला येते. विवेक कुठून जन्माला घालायचा?

#maheshwrites #marathi.

अशी ही दादी, आणि असाच मी.

 

Alter ego या शब्दाचा मराठीत अर्थ सांगणे अवघडच. गुगल केले तर त्याने एक प्राण दोन शरीर असे मराठीत सांगितले. Alter ego म्हणजे हुबेहूब तुमची कॉपी म्हणता येईल. म्हणजे दिसण्यात नाही तर आवडी-निवडी, स्वभाव, react व्हायची पद्धत या बाबत.

माझा alter ego कोण म्हणाल तर badhai ho मधील दादी. कायम खरं बोलणारी. संबंध टिकावे म्हणून खोटे खोटे formal न बोलणारी. नात लग्न होऊन जाताना जेव्हा तिला म्हणते की आजी मी तुला परदेशात गेल्यावर फोन करेन, तेव्हा तिला भारतात असताना फोन करून काय उजेड पाडलास जे आता परदेशात गेल्यावर फोन करशील, असे तिथल्या तिथे सुनावणारी. बिचारा तिचा मुलगा band वाल्यांना band वाजवायला लाऊन विषय तिथेच संपवतो.

लग्न घरात, वातावरण बिघडेल हे माहित असून ही स्वतः च्या मुलीला व सुनेला दुसऱ्या सुनेच्या गरोदरपणाबद्दल टोमणे मारल्याबद्दल, लग्न झाल्यावर मुले होणारच, मुले काय सेक्स केल्याशिवाय आकाशातून पडतात का, पती पत्नीचे संबध काय चुकीचे आहेत का, असे विचारणारी. संस्काराची भाषा करणाऱ्या तुम्ही तरी तुमचे कर्तव्य कुठे पार पाडले, असे सुनावणारी. ती हे सुनवत असताना गरोदर सून बाहेर जाऊन नवऱ्याला 'अम्माजी फट पडी है.’ असे सांगून बोलावते. खरोखरच मी ही फट पडल्यावर अशीच आफत येत असणार माझ्या आजू बाजूच्या लोकांवर. पण नाते शाबूत ठेवायचे म्हणून काहीही ऐकायचे का, आणि नाते खरोखरच पक्के असेल तर खरे बोलले तर एवढे का लागावे? का बोललेले खरे असते म्हणूनच लागते?

पन्नाशीला आलेला मुलगा आता पुन्हा बाप बनणार आहे असे समजल्यावर त्यालाही दादी सुनावते. मी तर मागच्या पिढीची तरीही मला माहित आहे. पेपर मध्ये येते, टीव्ही वर सांगतात निरोध वापरा, तरी तुला हे कसे कळाले नाही. आणि हे सगळे करायला तुला वेळ कधी मिळाला. मी जरा माझ्या जवळ बस, बोल असे म्हणायचे तेव्हा तर म्हणायचास आज फार थकलो आहे. आणि हे करायला मात्र तुला बरा वेळ मिळाला.

एवढ्यावर न थांबता ती त्याला शेवटी तू तुझ्या बापाचाच मुलगा, असे ही म्हणते. आता काही लोकांना हे जरा अतीही वाटेल. पण ती आहे ही अशी.

दुसऱ्या एका प्रसंगात ती तिच्या मेलेल्या नवऱ्याचा उल्लेख करताना आधी परमेश्वर त्याच्या आत्म्याला शांती देवो असे म्हणते तर दुसऱ्याच वाक्याला त्या माणसाने एक शहाणपणाचे काम नाही केले आयुष्यात असेही म्हणते. पण तिला न सांगता करून आणलेल्या सुनेमुळे तिच्या म्हातारपणाची सोय झाली, परमात्म्याने त्याला सद्बुद्धी दिल्यामुळे एवढी चांगली सून आणली, असे म्हणून ती नवऱ्याच्या निर्णयाचे आणि सुनेचे कौतुक ही करते.

दादी मुळे अनेक संबध दुरावले असतीलही. आत्ता गप्प बसली असती दादी तर काय बिघडले असते. पण ती बसत नाही गप्प(आणि मी ही).

बरं ती बोलते ते चुकीचे ही नाही ना? ती काही कुणाला शिव्या शाप देत नाही. आहेत ती तथ्ये, आहे तशी ती मांडते. दुसरा जिथे बरोबर होता, तिथे ती चूकहोती आणि तो बरोबर असे मोठ्या मनाने कबूलही करते. तर अशी ही दादी, आणि असाच मी. तुमचा alter ego कोण आहे? #maheshwrites #marathi

जगन्माता

 

जगन्माता कधी काय कसे धडे देईल काही सांगता येत नाही. एक फारशी न आवडणारी व्यक्ती, फारशी पेक्षा न आवडणारीची खरी. आता ह्या व्यक्तीशी काहीही संबंध ठेवायचा नाही, असे ठरवले.

पण म्हटले ना नियतीचे फासे वेगळेच पडतात. एक कमिटी गठीत झाली. त्यात आम्ही दोघेच. सोबत काम करणे ओघाने आलेच. तरी ठरवले, फार क्लेश न करून घेता, एकत्र काम करायचे. आता गुण, दुर्गुण सगळेच माहित आहेत. पूर्वी एवढा धक्का नाही बसणार. सगळं छान पार पडलं. त्रास झाला नाही मनाला. कर्तव्य चोख पार पडले.

नंतर आम्ही पुन्हा एकदा एका प्रवासात भेटलो. शेजारी, शेजारी सीट्स. लांबचा प्रवास. बोलणे ओघाने आलेच. फारसे सख्य नसले तरी, आता सोबत न धुसफुसता राहता येत होते.

‘तुला एक सांगतो,’ ती व्यक्ती म्हणाली, ‘बऱ्याच वर्षापूर्वी मी एका साधुनां भेटलो. म्हणालो थोडा सत्संग करा. तर त्यांनी मला माझा पेशा विचारला. मी वकिली असे सांगितल्यावर ते म्हणाले, तुमच्या कडे नेहमी जगातील असेल नसेल ते सारे दुःख घेवून लोक येतात. त्यांचे ऐका, पण त्यात गुंतू नका. ऐकताना मनातून त्यांचे सगळे छान होईल अशा शुभ भावना पाठवा. खूप महत्वाचे आहे हे, तुझ्यासाठी.’

‘आपण समोरच्याचे वाईट गुण पाहत बसलो, की नकळत आपल्यात ही तेच उतरतात. चांगले पहिले, की चांगले गुण उतरतात.’

मी महामायेला प्रणाम केला. ती किती संदेश देत असते आपल्याला. कुणा, कुणाच्या मुखातून. आपण फक्त ते ग्रहण करायला receptive राहायचे. जगातील चरचर भगवंताने भरलेला आहे. माझ्या नावडत्या व्यक्तीतही तो आहे. भांडल्याभांडे लागायचेच. पण कधी कधी दुसरे भांडेही असे बरेच काही शिकवून जाते. त्या क्षणी उरसुरल्या भिंतीही गळून पडतात. उरते ती केवळ माझी जगन्माता.

#maheshwrites

चार्ली परत येतो

 

हिमालयातून आल्यापासून खूप शांत वाटत आहे. अस्वस्थता दूर झाली. पण मला आज त्या अस्वस्थेची पण आठवण येते आहे. गेल्या काही महिन्यापूर्वी मी अस्वस्थ होतो प्रचंड. सगळीच अनिश्चितता होती. त्या मनस्थितीत मी 'चार्ली परत येतो.’ ही कथा लिहिली. संपादकांकडून खूप वाह वाह मिळाली त्या कथे मुळे. आजच्या माझ्या शांत, समाधानी मनोवृत्तीत मी लिहू शकलो असतो का 'चार्ली परत येतो' सारखी कथा? नाही, नक्कीच नाही. आयुष्याच्या प्रत्येक टप्प्यावरती आपल्या प्रगतीसाठी, विकासासाठी जे आवश्यक असते ते आणि फक्त तेच मिळत असते. मग ते सुखदायी असेलही नसेलही. उद्विग्न मनस्थितीत तळ्याकाठी बसून 'चार्ली परत येतो' लिहिणे ही माझ्या आयुष्यातील सुंदर आठवणीपैकी एक आहे.

‘गोष्टी सोडून द्यायला शिका.’ असे आपण अनेक वेळा सांगतो ऐकतो. पण आपल्या प्रत्येकाच्या आयुष्यात असे लोक, प्रसंग असतात की ज्यांनी आपल्याला धरून ठेवलेले असते. कितीही सोडायचे म्हटले तर सुटतच नाही आणि मनाला त्रास होतो. हिमालयात जाऊन आल्यावर मात्र सगळे आपसूक सुटाय ला लागले, गळायला लागले.

अलीकडेच माझा एक मित्र बदली होऊन माझ्या गावी आला. आमच्या आणखीन एका मित्राने त्याला सांगितले की महेश कडून तुला खूप काही शिकायला मिळेल. जेव्हा मला त्याने त्या बाबत सांगितले तेव्हा खूप हसू आले. गुरु बनण्या बाबत श्री रामकृष्ण परमहंस म्हणतात.

The profession of a teacher is like that of a prostitute. It is the selling of oneself for the trifle of money, honour and creature comforts. For such insignificant things it is not good to prostitute the body, mind and the soul, the means by which one can attain God. A man once said about a certain woman: ‘Ah! She is having a grand time now. She is so well off! She has rented a room and furnished it with a couch, a mat, pillows and man other things. And how many people she controls! They are always visiting her.’ In other words, the woman has now become a prostitute. Therefore her happiness is unbounded. Formerly, she was a maidservant in a gentleman’s house; now she is a prostitute. She has ruined herself for a mere trifle.

जेव्हा जेव्हा कुणी तरी मला म्हणते की तूच माझा गुरु आहेस, तेव्हा ठाकुरांचे वरील शब्द मला आठवतात.

सध्या जुबिली ही वेब सिरीज पाहत आहे. तीन भाग झाले पाहून. देविकारानी बॉम्बे टाकीज, राज कपूर, नर्गिस यांच्या जवळ जाणारी पात्रे पहिली. फाळणी आणि फिल्म इंडस्ट्री यांची मीण घालणे जरा नाही चांगलेच अवघड आहे. आता पर्यंत फाळणी खुशवंत सिंग, अमृता प्रीतम, मन्तो अशा लाडक्या लेखकांच्या मार्फत अनुभवलेली, त्याची आतडे पिळवटून टाकणारी दाहकता लेखणीतून हृदयापर्यंत पोचलेली. तिचे असे उथळ व वरवरचे चित्रण पचवणे जरा जडच गेले. फाळणी झाली म्हणून तवायफ असलेली नायिका लखनऊ वरून मुंबईला का येते, आणि अगदी modern, तोकडे कपडे घालून एकटीच क्लब मध्ये नाचायला जाते हे ही अवघड. तवायफ आणि वेश्या यात फरक आहे. तवायफ या अतिशय सुसंस्कृत व बुद्धिमान असत. चांगल्या घरातील मुलींना त्यांच्या कडे आजच्या भाषेतले ग्रूमिंग lessons घ्यायला पाठवले जायचे. बहुंतांश जणी गाणी रेकॉर्ड करणे आणि नंतरच्या काळात सिनेमात काम करणे चांगले काम समजायच्या नाहीत आणि म्हणून त्यास त्यांचा विरोध असायचा. त्या एखाद्या धनिकाचा आधार घेऊन निश्चित राहत, पण त्याच्याशी एखाद्या पतिव्रता स्त्री इतक्या प्रामाणिक राहत. त्या देहविक्रेत्या नक्कीच नव्हत्या.

सानिया कधीच disappoint करत नाही. तीन मैत्रिणीची कथा, त्यातली एक लेस्बिअन म्हटल्यावर वाटले की आपली आवडती लेखिका formula वापरून पल्प फिक्शन तर नाही लिहायला लागली. पण पुस्तक वाचल्यावर काही तरी छान वाचल्याचा आनंद नक्कीच मिळाला. नसेल ती स्थलांतर इतकी सुरेख, पण निश्चितच छान.

माझ्या आवडत्या लेखकांची पुस्तके मी परत परत वाचतो. नावेच सांगायची झाली आवडत्या लेखकांची तर खुशवंत सिंग, शरदचंद्र, अरुंधती रॉय, सानिया, के आर मीरा, पेरूमल मुरगन, शशी देशपांडे, आर के नारायण, अनिल अवचट. मागच्या महिन्यात दिल्लीला जाऊन आलो. माझा पक्का दिल्ली वाला मित्र राहुल याने मला दिल्ली टूर मध्ये न दाखवली जाणारी काही ठिकाणे दाखवली जसे की हौज खास किल्ला. आता पर्यंत केवळ पुस्तकातच ज्या बद्दल वाचले होते त्या हुमायुन्स टुंब आणि लोधी गार्डनलाही भेट दिल्ली. मग काय? परत आल्यावर खुशवंत सिंगांची कादंबरी दिल्ली घेतली तिसऱ्यांदा वाचायला आणि हरवलो भागमतीच्या आयुष्यात आणि दिल्लीच्या इतिहासात. लेखक आणि त्याची कुरूप तृतीय पंथी मैत्रीण भागमती ह्यांची ही प्रेमकहाणी दिल्लीचा इतिहास ही सांगून जाते. ही कादंबरी लिहायला त्यांना पंचवीस वर्षे लागले. कादंबरीतील काही काही प्रसंग वाचताना मजा येते. जसे की लेखक व भागमती दिल्लीच्या पुरातन वास्तूंना भेट द्यायला निघतात तेव्हा थर्मास मध्ये कॉफी भरून घेऊन जात असतात. त्या काळी असे बाहेर चहा कॉफीचे stall नसायचे. घरातूनच चहा कॉफी थर्मास मध्ये भरून न्यायची. आज किती गम्मत वाटते ना हे वाचताना? बाहेर जाताना चहा कॉफी सुद्धा न्यायचे म्हणजे जरा अतीच, माझ्या पिढीच्या विचारा पलीकडले? आणि ते गरम राहत असेल का त्या थर्मास मध्ये? कदाचित सिंग साहेबांनी परदेशातून आणला असेल खास थर्मास.

निवाला तिच्या मैत्रिणीकडे खेळायला सोडले आणि मी माझ्या मित्राकडे गप्पा मारायला निघून गेलो. घरी आल्यावर निवाने मला सांगितले की परीचे आजोबा वारले. त्यांचा फोटो लावला होता. त्याला हार घातला होतो. मृत्युची अशी तिला सहज सोपी झालेली ओळख मला आवडली. नाही तर आम्ही लहान असताना कुणी वारले तर लहान मुलांना तेथून दूर ठेवण्यासाठी केवढा आटा-पीटा केला जायचा. खरेच We all are born intelligent, but education spoils us.

सुरवात Suruvat

या महिन्यात चाळीस वर्षे पूर्ण होतील मला. त्या निमिताने काही लिहायला घेतले होते. पण मग मनात कल्पना आली की आपण एक साप्ताहिक blog का लिहू नये. मी काय वाचतो आहे, काय करतो आहे हे का share करू नये? त्या मुळे कुणाला काही नवीन इनसाइट्स मिळत असतील तर चांगलेच आहे की! नाही तरी चाळीशी नंतर आता आपण जमा केलेले अनुभवाचे शंख शिंपले मुक्त पणे वाटायलाच हवेत.

दोन आठवडे मस्त हिमालयात राहून आलो. भर उन्हाळ्यात तिथे काय थंडी. मे महिन्यात स्वेटर टोपी घालण्याची मजाच निराळी. आता इथे येऊन घामाच्या धारा. तरीही मन रेंगाळतेय हिमालयात. परत जाण्याची ओढ लागली आहे. सप्टेंबरमध्ये जाऊ का ऑक्टोबरमध्ये याचे ठोकताळे बांधणे चालू आहे. असे काय मिळाले मला हिमालयात? नेहमीच्या ट्रिप पेक्षा ही सहल कशी वेगळी होती? शब्दात सांगणे अवघडच. पण शोध संपला, समाधान लाभले असे मात्र नक्की सांगेन.

लेखन जीव की प्राण. आतून स्पुरते आणि बोटातून उतरते, फार काही विचार नाही, planning वगैरे तर अजिबातच नाही. दिल की बातो मे planning काम नाही करती. मराठीत एवढे लिहीन, चांगले लिहीन, वेगळे लिहीन - कधी विचारही केला नव्हता. माझा एक मित्र आहे दिल्लीत. त्याचे नाव अमोल. तर ह्या अमोलचे एक पेटंट वाक्य आहे , ‘let things happen organically.’ मलाही पटते आहे ही philosophy. आयुष्यात आपण हात धुवून एखाद्या गोष्टीच्या मागे धावतो आणि कधी ध्यानी मनीही नसलेल्या गोष्टी अगदी अलगद कवेत येऊन जातात.

तर सध्या काय वाचत आहे माझी आवडती लेखिका सानिया हिचे आवर्तन पुन्हा वाचायला घेतले. आठवड्याच्या मध्येच तिचेच नवे पुस्तक निरंतर वाटेवर टपालाने आले. काय मस्त लिहिते ही बाई. आणि हे मी त्या माझ्याच गावच्या आहेत म्हणून तर अजिबात म्हणत नाही. पण माझ्या आवडत्या लेखिकेत आणि माझ्यात बरेच काही सामान आहे, ही भावना नक्कीच सुखावणारी आहे.

शनिवार, रविवार लोकसत्ता वाचणे म्हणजे तर पर्वणीच. सध्याच्या घडीला सगळ्यात शुद्ध मराठी भाषा वापरणारा एकमेव पेपर आहे हा. आपली भाषा किती समृद्ध आहे याची पदोपदी जाणीव होते वाचताना. शिवाय लेखही अभ्यासपूर्ण, विविधांगी. आपण सगळ्यांनी जास्तीत जास्त मराठीत लिहायला, वाचायला बोलायला हवे.

इंग्लिश मध्ये माझा आवडता पेपर खरे तर हिंदुस्तान टाईम्स. (मी त्यात लिहिले आहे म्हणून नाही) पण मुंबई पुण्याबाहेर तो मिळत नाही. इंडिअन एक्स्प्रेस ही छानच. आता त्यांनी पाने कमी केली हीच एक तक्रार. त्यांच्या अनेक जुन्या पुरवण्या, कात्रणे मी जपून ठेवली आहेत. दर बदलीला त्याचे sorting करून जड अंतकरणाने काही अंक दूर करावे लागतात. पण संपूर्ण संग्रह टाकून देण्याचे मात्र माझे धारिष्ट्य कधीच जाहले नाही.

बरं, नवीन फोन घ्यायचा आहे. मोठा display हवा, 128GB ram हवा आणि २५ हजार पेक्षा महाग नको. काय म्हणता कोणता घेऊ?