Marathi Spirtual 1

 

काही दिवसापूर्वी जर का मला कुणी सांगितले असते कि एक दिवस तू धोतर घालून फिरशील तर मी ते हसण्यावारी नेले असते. मागे एका मैत्रिणीने मला सांगितले होते कि मी तिच्या स्वप्नात गेलो होतो. ऐकून छानच वाटले मला. पण तिने जेंव्हा मला सांगितले कि मी धोतर नेसून, मुंडण करून, कपाळावर गंध लावून, इस्कॉन चा संन्यासी बनून तिच्या स्वप्नात गेलो तेंव्हा तर मला खूप राग आला होता.

 

मी खूप अध्यात्मिक माणूस आहे. पण माझ्या अध्यात्मात कर्म कांडाला कसलेच स्थान नाही. त्याचा बाह्य दिखावा तर अजिबातच पसंत नाही. पहुंचे हुए सिद्ध कित्येक वेळा jeans आणि t shirt घालून आपल्या जवळूनही निघून जातात, पण आपण त्यांना ओळखत नाही. कित्येक सिद्ध आपल्या जवळपास असूनही आपल्या डोळ्यांना दिसत ही नाहीत. अर्थात, भगव्या कपड्यातील लोक सिद्ध नसतातच असाही माझा दावा नाही. पण प्रत्येक भगव्या, पांढर्या आणि पिवळ्या कपड्यातील व्यक्ती ही सिद्ध असतेच असे नाही.

 

तुमच्या सारखे मलाही अगदी अलीकडे माहित न्हवते कि वैष्णव साधू पांढरे आणि पिवळे कपडे घालतात, भगवे नाही. सन्यास हा फक्त शैव साधू घेतात. कोणा वैष्णव साधूला नुसते विचारा तुम्ही सन्यास घेतला का, तर ते नाही म्हणतील. वैष्णव साधू बैराग घेतात. हा संन्यासी आणि बैरागी यातील फरक आहे. नागा साधू सुद्धा शैव आणि वैष्णव असतात.

 

तर त्याचे झाले असे कि मी नर्मदा तीरावरील एका छानश्या आश्रमात गेलो होतो. तिथे एक तेवीस वर्षाचा पवन नावाचा, छान तलवार कट मिशा ठेवलेला तरुण मुलगा आचारी होता. स्वैपाक घर दोन खोल्यांचे होते. आतली खोली भिंतीनी बंदिस्त, तर बाहेरची ओवरी वजा असलेली खोली सर्व बाजूने ग्रील लावलेली. माकडांचा उपद्रव होवू नये म्हणून ही सगळी व्यवस्था.

 

पवन ग्रीलच्या खोलीत कणिक मळत होता. त्याच्या समोरचा एवढा मोठा कणकेचा गोळा पाहून त्याला मदत करावीशी वाटली आणि आत गेलो. मधून मधून पवन आत जावून गेंस वर ठेवलेली भाजी हलवून येत होता.

 

मी एकटा, अगदी शंभर जणांचे ही जेवण एकट्याने बनवतो, असे त्याने मला सांगितले तेंव्हा कौतुक वाटले त्याचे. ‘एरवी बनवत असशील रे एकटा  पण आज मी तुला मदत करेन,’ असे मी त्याला सांगितले.

 

‘शेतात विहीर खोदायची आहे. त्यासाठी दोन लाख रुपये खर्च आहे. म्हणून मी इथे कामाला आलो.’ पवनने मला सांगितले. पवन ला दर महा मिळणाऱ्या पाच हजार रुपये उत्पनात त्याची विहीर कधी बांधून होयील याचा मी मनोमन हिशोब करू लागलो. तेवढ्यात तेथील हनुमान मंदिराचा तरुण पुजारी आला व मला नम्र पणे म्हणाला कि pants घालून स्वयंपाकघरात प्रवेश नाही. त्या आश्रमात कोणताही जाती भेद पाळला जात नाही हे येथे विशेष नमूद करावे वाटते. अगदी पवन ही ब्राह्मण नाही. पण प्रत्येक जागेचे काही नियम असतात. जसे कि शाळेत uniform च घालावा, swimming pool मध्ये swimming costume च घालावा, तसेच इथलेही काही नियम.

 

मी खट्टू मनाने बाहेर आलो.  पवनने बनवलेले जेवण आयते बसून खाल्ले. पवन च्या हाताला अमृताची चव आहे. पवन कमालीचा स्वछ्य आहे. त्याच्या कडे पाहूनच कळते कि किती चांगल्या घरातला मुलगा आहे.

 

‘कुठे शिकलास इतका छान स्वैपाक करायला?’ मी त्याला विचारले, तर म्हणाला शिकलो बघत बघत. वाटले त्याला आताच ऑफर द्यावी माझ्या कडे येण्यासाठी, पण मनाला रोखले.

 

त्यानंतर पवनचा अनेक वेळा मला फोन आला. पवन चे गाव त्याच्या घरापासून साठ kilometers दूर होते. त्याला त्याच्या घराजवळील शहरात काम हवे होते. म्हंटले ये माझ्या कडेच महाराष्ट्रात. फक्त चार जणांचा स्वयपाक कर, दुप्पट पगार देईन, भावाप्रमाणे ठेवेन, पुढे काही शिकणार असलास तर शिकवेन ही. पण पवन ला त्याच्या घराजवळच काम हवे होते.

 

पवन ला मदत न करता आल्याचे शल्य होतेच. नम्र शब्द वापरून का असेना, मला चक्क स्वैपाक घरातून बाहेर काढले होते. तर त्या आश्रमातून बाहेर पडून थोड्या मोठ्या गावात आल्यावर मी पहिले काम केले ते म्हणजे धोती घेतली. ती नेसणे हा एका स्वतंत्र लेखाचा विषय आहे कारण तो पर्यंत मी अख्ख्या जन्मात कधीही धोती नेसलेली न्हवती. तर ही धोती पुढील काही अध्यात्मिक प्रवासाची सोबती बनली.

 

टिप- आश्रमाचे नेमके location मुद्दाम गुप्त ठेवलेले आहे. अध्यात्मिक केंद्रे पर्यटन स्थळे बनू नयेत म्हणून. त्या बाबत विचारणा करू नये.